Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΛΙΣΒΟΡΙ

Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΛΙΣΒΟΡΙ

9^ο   Το γαμήλιο γλέντι.

Στο γλέντι του γάμου που θα ακολουθήσει μετά την τελετή στην εκκλησία και που θα γίνει, αν είναι καλοκαίρι στην κεντρική πλατεία του χωριού, αν είναι χειμώνας σε ένα απ’ τα μεγαλύτερα καφενεία, σε κυκλική διάταξη ή σε σχήμα Π είναι στρωμένα με λευκά τραπεζομάντιλα τα τραπέζια. Στο κέντρο το γαμήλιο τραπέζι. Εδώ κάθεται ο γαμπρός με τη νύφη, οι κουμπάροι, οι γονείς των νιόπαντρων και οι στενοί συγγενείς. Σε κεντρικό σημείο είναι και η μουσική που παίζει ντόπιους παραδοσιακούς σκοπούς, «του ν’φκάτου», «τα ξύλα» και άλλους παρόμοιους. Εδώ θα κοπούν και τα «κλίτσα» που μετέφεραν παιδιά σε πανέρια στην εκκλησία όταν πήγαιναν για την τελετή. Τα φαγητά κοινά σε όλους τους γάμους· παραδοσιακά «γιαπράτσια» - (ντολμαδάκια)  «πταρέλια» - (κεφτεδάκια), «κισκέτς»,  «φουρνιστά» - αρνιά ψητά στο φούρνο με πατάτες, τα οποία είχαν προετοιμαστεί απ’ το πρωί της Κυριακής από πολλούς εθελοντές και ψηθήκαν σε φούρνους της γειτονιάς.

Το χορό βέβαια θ’ ανοίξουν πρώτοι ο γαμπρός με τη νύφη και θ’ ακολουθήσουν τα συμπεθερικά και οι κουμπάροι. Οι συμπεθέροι χορεύοντας κολλούν επιδεικτικά στους μουσικάντες χαρτονομίσματα, στο μέτωπό τους, για να παίζουν με όρεξη.

Τη νύφη καθώς χορεύει την κερνούν λουκούμια τα οποία βάζει σε μαντήλι και το γαμπρό πιοτό.

Το χορό θα συνεχίσουν οι κοπέλες και τα παλικάρια του χωριού και όλοι οι καλεσμένοι και το γλέντι θα κρατήσει μέχρι το πρωί.

ΓΛΕΝΤΙ ΣΤΟ ΓΑΜΟ ΧΡΗΣΤΟΥ – ΚΑΤΙΝΑΣ ΜΠΑΚΛΑ

Κάποια στιγμή ο γαμπρός με τη νύφη θα αποχωρήσουν απ’ το γλέντι για να πάνε στο σπίτι τους. Άλλοτε ακολουθούσαν  και οι πιο στενοί συγγενείς στους οποίους προσφερόταν πλούσιο γεύμα.

Τα γαμήλια τραγούδια.

Στον ουρανό πιτούσανι δυο άσπρα πιριστέρια,

απ’ του Θιό ήταν γραφτό για να γινούνι ταίρια.

Γαμπρός μας είνι άξιους, είνι κι παλικάρι,

Κι κάτσι κι ξιδιάλιξι της γης τα’ ανατουράλι.

Νύφη μου σε παρακαλώ, σι κάνου κι μινέτι,

ν’ αφήνεις τουν ιγιόκα μου ν  ’ρχιτι να μη βλέπει.

Στρώσι νύφη μ’ του καναπέ, μη άνθη της Ευρώπης,

Που θα καθίσει η πιθιρά που πήραμι του γιο της.

Στρώσει νύφη μου τη σκάλα  αδρί μαργαριτάρι,

Που θ’ ανιβαίνει ου γαμπρός του άξιου παλικάρι.

Φλουρί θα ρίξου στου τσαρσί, να πέσει να βρουντήξει,

τ’ αντρόγυνου που έγινι ευχάριστα να ζήσει.

Τα δέντρα που συ φέραμι νύφη μου στην αυλή σου,

Να τα πουτίζεις ζάχαρη να τα ’χεις στη ζωή σου.

Γαμπρέ μ’ που σ’ αγαπούσαμι όλοι μικροί μιγάλοι,

Κι τώρα που συ πήραμι έχου χαρά μιγάλη.

Ως λάμπει τ’  ασπρουμέταξου απάνου στην ανέμη,

Λάμπει του σπίτι που ’ταμι κι ούλ’ οι καλισμένοι.

Στο τέλος πια του γλεντιού θα βγει το «σιχτίρ πιλάφ», πιλάφι με πετεινό ή κότα,  δείγμα πως δεν πρόκειται να προσφερθούν πια άλλα φαγητά για να αποχωρήσουν και οι καλεσμένοι και να μείνουν μόνοι τους και οι νιόπαντροι.

Την επαύριο το μεσημέρι θα επισκεφτεί το ζευγάρι η μητέρα του γαμπρού για να τους το ετοιμάσει το φαγητό που θα φαν μόλις ξυπνήσουν και το οποίο εθιμικά ήτανε κότα βραστή. Μαζί της έφερνε γάλα, ρυζόγαλο και ότι άλλο ήθελε.

ΤΟ ΓΑΜΗΛΙΟ ΓΛΕΝΤΙ

Ο Απόστολος Αναγνώστου θυμάται…

ΓΑΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ - ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ ΑΡΜΟΥΤΕΛΛΗ

ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΑΛΒΑΔΑΝΗΣ  ΒΙΟΛΙ   ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΤΖΟΓΛΟΥ ΚΟΡΝΕΤΑ   ΚΟΝΤΕΛΛΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ  ΑΡΓΥΡΕΛΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  ΑΚΟΡΝΤΕΟΝ   ΤΖΑΝΕΤΕΛΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΙΘΑΡΑ

ΧΟΡΟΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΜΟΥΤΕΛΛ     ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ ΔΑΛΒΑΔΑΝΗ

ΤΟ ΓΛΕΝΤΙ ΣΤΟ ΜΑΓΑΖΙ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΕ ΦΩΤΙΣΜΟ  ΛΟΥΞ
ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΜΙΚΡΟΦΩΝΙΚΕΣ

Πολλά έχουν γραφεί στο περιοδικό μας για τα ήθη και τα έθιμα του χωριού μας και ειδικότερα για τα έθιμα του γάμου. Κι εγώ αν και τόσο παλιά τα θυμάμαι πολύ καλά.

Ο γάμος στο χωριό μας, ήταν ένα κοινωνικό γεγονός. Για τη νύφη, το κύριο πρόσωπο της γιορτής, η μέρα του γάμου, και σήμερα ακόμη, αλλά όχι όπως τότες ήτανε μέρα χαράς, σημαδιακή για τη ζωή της, αφού αυτή μτη μέρα ολοκληρωνότανε σαν γυναίκα.

Το πανηγύρι του γάμου αρχίζει από την Πέμπτη με το ξεκίνημα του μοιράσματος στο χωριό του «κλιτς» και τελειώνει την Δευτέρα το βράδυ με τον «αμντίγαμο». Η κορύφωση βέβαια του «πανηγυριού» είναι το βράδυ της Κυριακής του γάμου στα καφενεία του χωριού.

Μετά τη στέψη στην Εκκλησία και το κέρασμα των καλεσμένων στο σπίτι, όλοι θα καταλήξουν στ καφενεία της αγοράς. Η μουσική, με όλες τις κατηγορίες οργάνων, πνευστά, κρουστά, έγχορδα, που σε τίποτα δε μοιάζει με τα σημερινά συγκροτήματα, τα εκκωφαντικά και πολύβουα, έδινε τον τόνο και τη χαρά.

Όπως σε όλες τις περιπτώσεις γλεντιού που την εποχή εκείνη γινόταν κατά ζευγάρια, έτσι και τώρα στο γαμήλιο γλέντι, χορεύουνε ζευγάρια, άνδρας με γυναίκα, δυο άνδρες ή δυο γυναίκες.

Ο χορός άνοιγε με το νέο ζευγάρι. Πρώτα συρτός με μαντήλι, έπειτα μπάλος, ύστερα δυο τρεις καρσιλαμάδες και στο τέλος καλαματιανός. Λίγο αργότερα προστέθηκαν και ευρωπαϊκοί χοροί, όπως ταγκό, βαλς κ.ά.

Αυτή η σειρά επαναλαμβανότανε για όλους τους χορευτές.

Η μουσική ήταν γλυκιά, ακουστική, ευχάριστη, στο βαθμό που μπορούσε κανείς τότες να μιλήσει και με το διπλανό του.

Τότε γινότανε και τα κεράσματα, προς τους χορευτές. Το γκαρσόν φώναζε με στεντώρια τη φωνή ονοματεπώνυμο του κεραστή με τη κατάλληλη κίνηση προς το μέρος του.

Στο δίσκο υπήρχε ένα ποτήρι για το ούζο και δυο πιατάκια, το ένα με λουκούμι και το άλλο άδειο.

Όταν ο χορευτής ανταπέδιδε το χαιρετισμό σήκωνε το ποτήρι και μετά έπινε μια γουλιά. Η γυναίκα έπιανε το λουκούμι, το έδειχνε στον κεραστή και μετά το έβαζε στο άδειο πιατάκι.

Όταν τελείωνε ο χορός του ζευγαριού, τα λουκούμια, όσα ασφαλώς κεράστηκαν, στη γυναίκα, πήγαιναν στις κοπέλες.

Στο χρό οτυ γάμου κερνούσε τους χορευτές, ο γαμπρός, η νύφη, ο κουμπάρος και η κουμπάρα οπότε ακουγότανε.

«Δύο γαμροοός»! Μετά «έτερα δύο νύφηηη»! και «έτερα δύο κουμπάρος»!.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα τα ζευγάρια εκείνο το βράδυ, τα κερνούσαν απαραίτητα ο γαμπρός και η νύφη, οπότε συνεχώς αντηχούσε το «έτερα δύο νύφηηηηη»!

Αλλά θα συνεχίσουμε με τις αναμνήσεις μας και άλλη φορά!