Ο  ΓΑΜΟΣ  ΣΤΟ  ΛΙΣΒΟΡΙ

Κλείνοντας την αναφορά μας στο θέμα του ΛΙΣΒΟΡΙΑΝΟΥ ΓΑΜΟΥ, θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε κα στα γαμήλια τραγούδια.

Είναι τούτα αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσής μας, αφού δεν νοείται γάμος χωρίς τραγούδι, χωρίς ποίηση, χωρίς δρώμενα.

Και βέβαια όχι μόνο σε μας, όχι μόνο στο νησί μας μα και σ’ ολόκληρη τη πατρίδα μας, ανέκαθεν «άδοντες και ψάλλοντες» στεριώναμε το καινούριο σπιτικό.

ΓΑΜΟΣ  ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΑΣ ΑΛΕΞΙΟΥ

Μέσα σ’ αυτά εκφράζεται έντονα η χαρά, όλων για το καινούριο ζευγάρι, παινεύονται ομορφιές και προτερήματα, διαλαλούνται αρχοντιές και πλούσια προικιά, ακατάπαυστες είναι οι ευχές για ανθόσπαρτο βίο.

Μεγάλο βέβαια το μερίδιο εδώ και του κουμπάρου, καθώς και των γονιών συμπεθέρων.

Όλος ο κόσμος , όλη η φύση, ο ουρανός και η γη «συγχαίρει» για το ευτυχές γεγονός.

Σήμερα λάμπει ο ουρανός σήμερα λάμπει η μέρα

σήμερα στεφανώνεται αϊτός με περιστέρα.

…………………………………….

Έχουμε ήδη δημοσιεύσει παλαιότερα κάποια  απ’ τα τραγούδια του γάμου.

Επειδή όμως θέλουμε κάτι πιο ολοκληρωμένο, θα αναδημοσιεύσουμε στη συνέχεια και γαμήλια ο κ συλλογή και η δημοσίευση αυτών ανήκει στην κ. ΠΟΠΗ ΧΑΤΖΟΓΛΟΥ – ΜΠΛΑΝΗ, αυτή έχει κουραστεί για τούτα και τα δημοσιεύει στο εξαίρετο βιβλίο της «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ»  που είναι έκδοση της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΕΣΒΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ.

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ ΤΗ ΛΕΣΒΟ

                               Έλα Χριστέ και Παναγιά και Δέσποινα Μαρία                              

και Μιχαήλ Αρχάγγελε να βάλεις ευλογία.

Νύφη μου τη γιρλάντα σου την είδα μες την Τήνο

και την φορούσε η Παναγιά στεφάνι ένα γύρο.

Γαμπρός είναι γαρίφαλο κι η νύφη ορτανσία

και του κουμπάρου το κορμί μοιάζει με παρησία.

Γαμπρός μας είναι ήλιος κι η νύφη μας σελήνη

και ο κουμπάρος ξακουστός σ' όλη τη Μυτιλήνη.

Ανοίξτε τα παράθυρα να λάμψει το φεγγάρι

λάμπουν της νύφης τα προικιά και του γαμπρού η χάρη.

Γαμπρέ που πέρασες μπαξέ κι έκοψες λουλούδι

και το 'βαλες στην τσέπη σου και σε ζήλεψαν ούλοι.

Ένα τραγούδι θε να πω επάνω στο κεράσι

να ζήσει η νύφη κι ο γαμπρός να ζήσει να γεράσει.

Ωραία είν' η νύφη μας σαν τη θεά Αφροδίτη

και έχει εις το μέτωπο ελκυστικό μαγνήτη.

Ως λάμπει το ασπροχρύσαφο στην αργυρή ανέμη

λάμπει η νύφη κι ο γαμπρός λάμπουν κι οι καλεσμένοι.

Νύφη μου ποιος σε στόλισε και σού ‘βαλε εικόνα

και σού  'βαλε στην κεφαλή ολόχρυση κορώνα.

Νύφη μου ποιος το στόλισε αυτό το νυφοστόλι

η Παναγιά και ο Χριστός κι οι δώδεκα Απόστολοι.

Της νύφης μας το πρόσωπο σαν κάμπος λουλουδίζει

σαν λίμνη πάει κι έρχεται και γλυκοκυμματίζει.

Γαμπρός μας είναι έξυπνος με σκέψη στο κεφάλι

και έσκυψε και διάλεξε της γης τ' ανατοράλι.

Σαν πύργος να θεμελιωθεί σαν βάτος να ριζώσει

τ' αντρόγυνο που γίνεται να ζήσει να στεριώσει.

Χρυσό δεντρί σου φέραμε νύφη μου στην αυλή σου

να το ποτίζεις ζάχαρη να το ‘χεις στη ζωή σου.

Ώσπου να στέκουν οι ελιές να ζουν της νύφης οι γενιές

ώσπου να στέκουν τα βουνά να ζούνε τα συμπεθεριά.

Τι ωραιότης είν' αυτή νύφη μου εις εσένα

όλος ο κόσμος απορεί κι η μάνα που σε γέννα.

Και πώς να μην έχω χαρά να μην πετώ στα νέφη

που σήμερα παντρεύεται η πρώτη μου ξαδέρφη.

Κουμπάρος είναι άγγελος κουμπάρα είναι σουλτάνα

και ο γαμπρός γαρίφαλο κι η νύφη ματζουράνα.

Τσακίσματα

Τριαντάφυλλα τριαντάφυλλα της νύφης μας τα μάγουλα

Πουλάκια άγρια κι ήμερα για τραγουδήστε σήμερα.

Λουλούδια άγρια και ήμερα όλα ανθίστε σήμερα.

Νύφη μου άνθος της μηλιάς μορφότερη της γειτονιάς.

Γαμπρός δεν είναι μάνας γιος μόν' λεμονιάς είναι ανθός.

Άννα Πορτόγλου, Νάπη.

Τα τσακίσματα παρεμβάλλονται ενδιάμεσα.

Σήμερα λάμπει ο ουρανός σήμερα λάμπει η μέρα

σήμερα στεφανώνεται αϊτός με περιστέρα.

Στον ουρανό πετούσανε δυο άσπρα περιστέρια

απ' το Θεό ήταν γραφτό για να γενούνε ταίρια.

Νύφη μ' το νυφοστόλι σου βαγιόφυλλο πλεγμένο

και πάνω στο βαγιόφυλλο αηδόνι πλουμισμένο.

Σας εύχομαι να ζήσετε σαν τα περιστεράκια

ποτέ να μην περάσετε στο βίο σας φαρμάκια.

Νύφη μου ανθοστόλιστη τ' αηδόνια σαν σε δούνε

νομίζουν είναι άνοιξη και γλυκοκελαηδούνε.

Όλο τη νύφη τραγουδούν και το γαμπρό τιμούνε

και την καημένη μάνα του δεν την παρηγορούνε.

Για στρώσετε τον καναπέ βελούδο της Ευρώπης

για να καθίσει η πεθερά που έδωσε το γιο της.

Σήκω νύφη μ' και φίλησε της πεθεράς σ' το χέρι

που έθρεψε βασιλικό για να στον δώσει ταίρι.

Σήκω νύφη μ' και φίλησε της μάνας σου το χέρι

απόψε στεφανώνεσαι και παίρνεις άλλο ταίρι.

Η μέρα η σημερινή ανάσταση μου φάνει

που'δα τη φιλενάδα μου μ' ολόχρυσο στεφάνι.

Χρυσή λαμπάδα του γαμπρού της νύφης ασημένια

και του κουμπάρου τα κεριά χρυσά μαλαματένια.

Τσακίσματα

Τριαντάφυλλα μαδήσετε τη νύφη να στολίσετε.

Τριαντάφυλλα κι ανθόνερο να ράνουν νύφη και γαμπρό.

Νυφούλα μου ευθύς ευθύς την μάνα σου μην αρνηθείς.

Γαμπρέ μου ήλιε μου χρυσέ ζουμπούλι μου και μενεξέ.

Ειρήνη Χατζόγλου, Αγία Παρασκευή

ΓΑΜΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.

………………………………………………………………………………………………………………………………

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ ΤΗ ΛΕΣΒΟ ( 2^Ο )

          Ώρα καλή θα πω κι εγώ και θα το δευτερώσω

στ' ανδρόγυνο που θα γενεί χίλιες ευχές να δώσω.

Πάνι' να πείτε του παπά ν' αργήσει να βλογήσει

για να προλάβει η μάνα της στέφανα να φιλήσει.

Άγγελοι το ζωγράφισαν το καμαρόφρυδό σου

και το κοντύλι έσταξε ελιά στο μάγουλο σου.

Αμύγδαλο μου τσακιστό κορμάκι μου ζωγραφιστό.

Μαρία Κουντονρέλλη, Αγία Παρασκευή

Καλιόρα κίνησ' ο γαμπρός να πα να κυνηγήσει

να πιάσει πέρδικα χρυσή, νύφη να τη στολίσει.

Γαμπρέ μου καλορίζικο καλό είν' το ριζικό σου

και τ' όμορφο τριαντάφυλλο το έχεις στο πλευρό σου.

Γαμπρέ μου σα γεννήθηκες ο ήλιος εκατέβη

και σ' έδωσε την ομορφιά και πάλι πίσω ανέβη.

Για δες νύφη μ' τι κέρδισες με την υπομονή σου

πήρες αηδόνι εκλεκτό να το 'χεις στη ζωή σου.

Να 'μουν ασημοκάντηλο να κρέμουμνταν' μπροστά σου

μα σε κοιτάζω νύφη μου ώσπου να σε χορτάσω.

Νύφη μ' καμπανουφράγκισσα τσι καμπανουφρυδούσα

που σε σημαίνουν στην Φραγκιά κι ακούγεται στην Προύσα.

Όλα σ' νυφούλα μ' όμορφα όλα 'ναι παινεμένα

ένα είν' το παράπονο που δεν έχεις πατέρα.

Γαμπρέ κασέλα κάρυνη' με το μαργαριτάρι

πολλές σε περιμένανε και μια θε να σε πάρει.

Ποιος ήταν ο προξενητής με το χρυσό το χέρι

π' αντάμωσε τέτοιον αϊτό μ' αυτό το περιστέρι.

Καλώς ήρθε η άνοιξη καλιός το καλοκαίρι

καλώς ήρθε κι ο νιόγαμπρος με τ' ακριβό του ταίρι.

Μαμία Πασίνιού, Κάτω Τρίτος

1. να κρεμόμουν, καρυδένια, 2. από ξύλο καρυδιάς.

Να χαίρεσαι νυφούλα μου τα πέντε δάχτυλα σου

που έραψες και κέντησες ατή¹ σου τα προικιά σου.

Τη νύφη μας την είχαμε στην κόλα διπλωμένη

τώρα την ξεδιπλώσαμε άξια τιμημένη.

Όσα άστρα έχει ο ουρανός και ο Γενάρης χιόνια

τόσα κι εγώ σας εύχομαι ευτυχισμένα χρόνια.

Ωσάν τα άνθη του αγρού που'ναι της γης καμάρι

έτσι κι εσείς ταιριάζετε το ζηλευτό ζευγάρι.

Κουμπάρε που κουμπάριασες ετούτο το ζευγάρι

να τους βαφτίσεις το παιδί να 'στε σωστοί κουμπάροι.

Νύφη μου ξάστερο νερό κι ολόλαμπρο φεγγάρι

το ταίρι σου 'ναι ζηλευτό κι όμορφο παλικάρι.

Ήλιος δεν είναι να σε δει κι αγέρας να σε πάρει

μον’ θα ’ρθει ένας χρυσός αετός γυναίκα να σε πάρει.

Σε τούτη εδώ τη γειτονιά εφύτρωσε κεράσι

αντρόγυνο που θα γενεί να ζήσει να γεράσει.

Ευστρατία Γεωργαντέλλη, Ίππειος   1. μόνη σου

Χαρά ήρτι¹ στου σπίτι μας τσι ήλιους στην αυλή μας

χαρήκαντου² γι φίλοι μας τσι σκάσανι γι ουχτροί³ μας.

Νυφούλα μου νυφούλα μου σγουρή ματζουρανούλα

Γαμπρός είνι βασιλικός τσι νύφη κυπαρίσσι

κι ο κουμπάρος στο μπαχτσέ μια κρουσταλλένια βρύση.

Τριαντάφυλλα μαδήσιτι νύφη γαμπρό στουλίσιτι.

Νύφη μ' καμπάνα Φράγκισσα δεσποτικό ρολόι

που σε σημαίνουν στη Φραγκιά κι ακούγεσαι στην Πόλη.

Νυφούλα μ' άδολο γυαλί που λάμπεις στην Ανατολή.

Να 'χα φωνή σαν τη βροντή φωνή σαν τη καμπάνα

να τραγουδήσω το γαμπρό τη νύφη τη σουλτάνα.

Νύφη μου άνθος της μηλιάς 'μορφότερη της γειτονιάς

Από την Πόλη άρχοντες κι από τη Χιο παπάδες

απ' τα Ιεροσόλυμα θα έρθουν οι ψαλτάδες.

Αμύγδαλο ετσάκισα νύφη, γαμπρό ζωγράφισα.

Της Πόλης η Βασίλισσα θα στείλει το στεφάνι

να το φορέσεις νύφη μας απόψε βράδυ - βράδυ.

Νυφούλα μου να ζήσετε και να πολυετήσετε.

Πολίτισσά μου λεμονιά διαμάντι της Ευρώπης

σμαράγδια της Αμερικής είναι τα μάτια πο 'χεις.

Νυφούλα μου μουρφόνουμα στουν Άγιου τάφου ακόνισμα

Το μπόγι σου 'ναι λεμονιά και τα μαλλιά σου κλώνοι

κι ο ήλιος του προσώπου σου μόσχος από την Πόλη.

Άσπρη είσαι σαν τη μπαμπακιά κόκκινη σαν το μήλο

πήρες την την αγάπη σου τον μπιστικό σου φίλο.

Έχεις θωριά 'πο τη ροδιά κι ασπράδα 'πό το χιόνι

έχεις και τα ματόφρυδα από το χελιδόνι.

Τα μάτια σου είναι φωκάς⁶ τα φρύδια σ' κουταλάκια

και το λιγνό σου το κορμί δίσκος με ποτηράκια.

Γαλάζια πέτρα του γιαλού μαλαματένια πούλια

σήμερα στεφανώνεσαι που είσαι μοναχούλα.

Να σε χαρεί η μανούλα σου που σ' έχει ένα κλωνάρι

και φέγγεις μες το σπίτι σου σαν ήλιος σα φεγγάρι.

Έμορφα που ταιριάζετε τα δυο σας ένα μπόι

σαν τα κυπαρισσόμηλα που 'ναι στο περιβόλι.

Νυφούδα μου η γνώμη σου όπου και να μιλήσεις

το βασιλιά όταν θα βρεις μπορείς να χαιρετήσεις.

Νύφη μου άνθος του δεντρί και μόσχου του λεβάντη

και μαργαριταρόριζα κι ατίμητο διαμάντι.

Μαργαριτάρι στρογγυλό μες το νερό δε λιώνει

όπου σε πήρε νύφη μου ποτέ δε μετανιώνει.

Άγγελος το ζωγράφισε το καμαρόφρυδο σου

και το μελάνι έσταξε ελιά στο μάγουλο σου.

Ως λάμπει τ' ασπρομέταξο απάνω στην ανέμη

λάμπει το σπίτι που 'μαστε κι όλοι οι καλεσμένοι.

Νύφη μ' ποιον Αγιο δόξαζες, ποια Παναγιά προσκυνάς

και πήρες την αγάπη σου εκείνη π' αποθύμας.

Κάτσε νύφη μ' στον καναπέ κοντά στην πεθερά σου

που σου δώσε τα σπλάχνα της και τα 'κανες δικιά σου.

Νύφη μου γίνε λεμονιά κι άπλωσε τα κλωνιά σου

κι ο κόσμος συμμαζεύεται να δει την ομορφιά σου.

Στάθηκες και πολέμησες με το δεξί σου χέρι

και πήρες την αγάπη σου τ' αγκαρδιακό σου ταίρι.

Σκύψε νύφη μ' και φίλησε της μάνα σου το χέρι

σήμερα θα χωρίσετε θα κάνεις άλλο ταίρι.

Ω! Παναγιά μου Δέσποινα με το μονογενή σου

στ' αντρόγυνο που γίνεται να δώσεις την ευχή σου.

Πάνι μανά μ' στο σπίτι μας να δεις το τι μας λείπει

λείπει το χρυσοκάντηλο που έφεγγε το σπίτι.

Σεις είστε πολύ όμορφοι είστε και ταιριασμένοι

η Παναγιά να ευλογεί να είστε ευτυχισμένοι.

Τσακίσματα

Τριαντάφυλλα μαδήσετε τη νύφη να στολίσετε.

Γαμπρέ μου παρακαλιτέ μπιζέρισις⁷ να πεις το ναι.

Γαμπρέ μου άνθος του βουνού που μας ξετρέλανες το νου.

Ω! Νυφούδα μου σου πρέπει και ρολόι μες την τσέπη.

Ω! νυφούδα μου λιθάρι και θαλασινό μου ψάρι.

Νύφη μου χρυσολουλουδιά που 'χεις πολλή τη μυρωδιά·

Της νυφούδας τα ματέλια λάμπουνε σαν διαμαντέλια.

Ω! νυφούδα μου πατρόνα⁸ και ζωγραφιστή μ' εικόνα.

Τραγούδια του γάμου από την Αγιάοο, Προκοπής Μαϊστρέλλης.

1. ήρθε. 2. χάρηκαν (το), 3. εχθροί, 4. όμορφο όνομα, 5. εικόνισμα, 6. σκεύ­ος που το χρησιμοποιούν για γλυκό του κουταλιού, 7. εξάντλησες όλα τα περιθώρια, 8. που είσαι άξια, οικοδέσποινα.

ΑΠΟ ΤΟ ΓΑΜΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΑΣ ΑΛΕΞΙΟΥ