0 Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έζησε

το μήνα του μέλιτος στο

Σκαμνούδι Λισβορίου

Ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κων­σταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος, γιος του αυτοκράτορα Μανουήλ Β' και εγγονός του αυτοκρά­τορα Ιωάννη Ε΄.  παντρεύ­τηκε στη Λέσβο, στις 27- 7-1441, την Αικατερίνη Γατελούζου, κόρη του η­γεμόνα της Λέσβου Δορίνου Γατελούζου, εγγονή του Φραγκίσκου Β' και δι­σέγγονη του Φραγκίσκου Α', ο οποίος στις 17-7- 1355 παντρεύτηκε οτη Λέσβο τη Μαρία Παλαιολογίνα, αδελφή του αυτο­κράτορα Ιωάννη Ε', δηλαδή την αδελφή του παπ­πού του Κωνσταντίνου και προγιαγιά της Αυτατερίνης.

Ο ιστορικός του Βυζαντί­ου Γεώργιος Φραντζής γράφει ότι ο Κωνσταντί­νος αναχώρησε από τη Λέσβο για το Μυστρά το Σεπτέμβριο του 1441 μό­νος του και προσθέτει ότι τον επόμενο χρόνο: «Τον Ιούλιο του 1442 ο αυθέντης μου και δεοπότης κυρ Κωνσταντίνος πηγαί­νοντας από τον Μυστρά στην Κωνσταντινούπολη για να βοηθήσει τον

αδελ­φό

του αυτοκράτορα Ιω­άννη Η' από το υποστη­ριγμένο από τους Τούρ­κους κίνημα του επίσης αδελφού του Δημητρίου, περνώντας από τη Λέσβο πήρε μαζί του τη δέσποι­να και σύζυγό του. Όταν όμως έφθασε στη Λήμνο πολεμήθηκε από τον τουρκικό στόλο για πολ­λές μέρες (27 υπολογίζει ο William Miller), αλλά με τη βοήθεια του θεού ο τουρκικός στόλος έφυγε άπραχτος. Η δέσποινα και σύζυγός του. λόγω των περιστάσεων, αρρώστησε και, αποβάλλοντας το παιδί που κυοφορούσε, πέθανε και ενταφιάστηκε στο Παλαιόκαοτρο της Λήμνου τον Αύγουστο του ίδιου έτους».

Η πλέον των εννέα μηνών απουσία του Κωνσταντί­νου από τη Λέσβο δηλώ­νει ότι η άτυχη Αικατερίνη συνέλαβε το κυοφορού­μενο παιδί τους τον Ιού­λιο του 1442. Επίσης από το ότι εκείνη αρρώστησε και αποβάλλοντας πέθανε στη Λήμνο τον Αύγουστο συνάγεται ότι ο Κωνστα­ντίνος επέστρεψε στις αρ­χές Ιουλίου στη Λέσβο, ό­που και παρέμεινε τουλά­χιστον έναν μήνα. Λαμβάνοντας υπόψη: α) τις αναφορές του Γεωργί­ου Φραντζή για τις δύο ε­πισκέψεις του Κωνσταντί­νου στη Λέσβο το 1441 και 1442, β) το εικονιζόμενο μονόγραμμα του πα­τέρα του Κωνσταντίνου, Μανουήλ Β'. που είναι χαραγμένο στην εντειχισμένη πλάκα στο εζωκλήσι του Αγίου Νικολάου στο Σκαμνούδι Λισβορίου και ταυτοποίησε ο αρχαι­ολόγος Σεραφείμ Χαριτωνίδης. γ) τα ερείπια του πύργου του Μανουήλ Β' στο Σκαμνούδι, τα οποία ο Σεραφείμ Χαριτωνίδης ταυτοποίησε με τον πύργο των Βασιλικών χωρίων που κατέγραψε στο χάρτη του ο Φλωρεντινός Cristoforo Buondelmonti το 1420, δ) τα νομίσματα των Γατελούζων που βρέ­θηκαν στο Σκαμνούδι, ε) την παραμονή του Κων­σταντίνου στο θρόνο από 27-11-1439 μέχρι 1-2- 1440, όταν αντικατέστησε τον αδελφό του Ιωάννη Η' που παραβρέθηκε υποστηρικτικά στη σύνοδο Φερράρας - Φλωρεντίας και όπου υπό την προε­δρία του Πάπα Ευγένιου Δ' συζητήθηκε το ζήτημα της ένωσης των Εκκλη­σιών, με αποτέλεσμα να ψηφισθεί η ένωση αλλά να μην εφαρμοστεί, και στ) την αναφορά του φι­λολόγου, αρχαιολόγου και δημοσιογράφου Μίλτη Παρασκευαΐδη ότι στο Σκαμνούδι βρέθηκε «ένα μολυβδόβουλλο του Πά­πα της Ρώμης Ευγένιου Δ’, που είχε επιτύχει την εφήμερη ένωση της Ανα­τολικής και Δυτικής Εκ­κλησίας στη σύνοδο της Φλωρεντίας και αλληλο­γράφησε με ηγεμόνα που διέμενε προσωρινά στην περιοχή Λισβορίου», συ­μπεραίνω ότι ο ηγεμόνας στον οποίο έστειλε επι­στολή από τη Ρώμη στο Σκαμνούδι ο Πάπας Ευγέ­νιος Δ' δεν ήταν ο Μα­νουήλ Β' που είχε πεθάνει το 1425, ούτε ο Ιωάν­νης Η' που δεν επισκέφθηκε τη Λέσβο, αλλά ο μετέπειτα αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος, (1449-1453), ο οποίος, όπως προκύπτει από τα παραπάνω, έζησε στον πύργο του πατέρα του το 1441 στο Σκα­μνούδι το μήνα του μέλι­τος με τη δεύτερη σύζυγό του Αικατερίνη Γατελού­ζου και έναν χρόνο μετά, το 1442, έναν δεύτερο ε­ρωτικό μήνα μαζί της, τον πρώτο της εγκυμοσύνης της, όταν η ένωση των Εκ­κλησιών τον απασχολού­σε έντονα ενόψει της α­πειλητικής επέκτασης των Οθωμανών.

Σημειώνω ότι το γάμο του φιλενωτικού Κωνσταντί­νου πρέπει να τέλεσε ο ε­πίσης φιλενωτικός λόγιος μητροπολίτης Μυτιλήνης Δωρόθεος, στη δικαιοδο­σία του οποίου ήταν τα Βασιλικά χωρία και πρω­τοστάτησε στη σύνοδο Φερράρας - Φλωρεντίας, θεωρούμενος και συγγρα­φέας των ελληνικών πρα­κτικών της.

Αριστείδης Κυριαζής